Bilinç Nedir?

Bilinci anlamlandırma çabaları çağlar boyunca süren bir konu. Üzerinde anlaşılmış tek bir tanımı bulunmuyor. Tanımlamada karşılaşılan zorluklara rağmen;

“Bilinç, genel olarak, insanda farkındalığın, duygunun, algının ve bilginin merkezi olarak kabul edilen yetidir. Zihnin kendi içeriklerinin farkında olduğu, içebakış yoluyla bilinen, duyumları, algıları ve anıları ihtiva eden bölümüdür” diyebiliriz.

Ünlü fizikçi Michio Kaku’nun deyimiyle ise,

“Bilinç, farklı değişkenler içinde (örneğin, sıcaklık, uzay, zaman olarak ve ilişkileriyle), çoklu geribildirim döngülerini kullanarak bir amaca ulaşmayı sağlayan (örneğin, eş, yiyecek, barınak bulmak) bir dünya modeli yaratma sürecidir.”

 Prof. Dr. Türker Kılıç hocamızın deyimiyle,

“Bilinç seçim yapabilmektir.”

Konnektom Bilimi Nedir?

Beyin hem yapısı hem de işlevleriyle karmaşık ve dikkat çekici bir organdır. İnsan beyni yaklaşık 100 milyar  nöron içerir ve bu nöronlar birbirleriyle kompleks bir ağ üzerinde adeta örülmüş şekildedir.

Ancak artık beyin 100 milyar nörondan oluşan bir et,bir organ olmaktan çıkıp 2 üzeri 100 milyar seçeneğin biraraya gelerek,oluşturduğu bağlantılar sayesinde bilinç üretebildiği bir enformasyon ağı olarak görülmekte.

Konnektom biliminin amacı ise beyindeki tüm nöronların ve sinaplarının haritalandırılması ve hangi nöronun ne işe yaradığını bularak insan beynine ait bir bağlantı şeması ortaya koymak.

Konnektom çalışmaları, aslında çağımızdaki bilinci anlamlandırma çabasıdır. Nasıl oluyor da yüz milyar hücre bir düşünce dünyası meydana getiriyor? Bu et parçası nasıl oluyor da düşünce dünyamızın ötesinde varlık alanımızı oluşturuyor?”

Konnektom çalışmaları, İnsan bilincinin, yani var olduğunun farkında olma hâlinin, beyindeki fiziksel kökenini bulma amacıdır. 

1970 yılında Biyolog Sydney Brenner ve meslektaşları, Caenorhabditis elegans türündeki bir  yuvarlak solucanı,  302 nöronunu ve yaklaşık 7000 sinapsını görüntülemek amacıyla;  dilimlere ayırarak kesitleri güçlü bir elektron mikroskobunda gözlemlemeye başladılar.

Bilim adamları nihayet  1986 yılında bağlantı şemalarını tamamlayıp  bu grafiklerin tamamına yakınını yayınladı. Bundan 20 yıl sonra Janelia Araştırma Kampüsünden Dmitri Chklovskii ve ortakları, grafiğin çok daha kapsamlısını yayınladı. Bugünse bu tip grafikler konnektom olarak adlandırılıyor.

Bu resimde bütün konnektomu çıkarılmış tek canlı olan elegans solucanının nöral haritasını görebilirsiniz. Bu diyagramda her nokta bir nöronu ve her çizgi de bir bağlantıyı simgelemekte.

The Human Connectome Project

Sadece 302 nörondan ibaret bir canlının konnektomu bile 16 yıl gibi bir süre isterken ;

Bundan çok daha karmaşık olan İnsan beynindeki  100 milyar nöronu ve 100 trilyon sinapsı haritalandırmak için sürekli yeni methodlar geliştirilmekte.

The Human Connectome Project ( İnsan Konnektom Projesi ) başlatıldığı 2009 yılından bu yana, sürekli yeni methodlar üzerinde çalışarak ; İnsan Beyni Konnektomunun tamamını çıkarma amacındaki proje.